Belonen of straffen?

Leren gaat met vallen en opstaan. Zo ook het leren eten. De ene periode gaat het heel goed, dan volgt er ineens een periode waarin er minder goed gegeten wordt. Dat is altijd een lastige periode als je ouders bent, vind ik.

Kindjes experimenteren met kaders en regels

Een kindje ontdekt dat hij macht heeft, en weet dat je eten een belangrijk moment vindt bijvoorbeeld. Dan gaat hij juist daar zijn macht uitproberen. ‘Eens kijken hoe mama reageert als ik vandaag zeg dat ik niks wil eten’ of ‘eens kijken of ik een nieuwe boterham kan krijgen als ik mijn korstjes niet op heb, ik vind het middelste namelijk veel lekkerder!’. Vervolgens wordt er na het eten om fruit, dadels en crackers gevraagd. Wat doe je dan? Ik vind dit altijd een dilemma, maar heb voor mezelf inmiddels wel duidelijk hoe ik hiermee om wil gaan.

Een leuk moment

Eten moet wat mij betreft een leuk en gezamenlijk moment zijn, maar dat betekent niet dat Veere alles maar voor elkaar krijgt en dat ik aan tafel nooit boos word. Er zijn bij ons twee echte regels: Eerst opeten wat je hebt en dan pas wat nieuws (dus bijvoorbeeld eerst de korstjes opeten voordat er een nieuwe boterham gesmeerd wordt) en aan tafel blijven zitten tot iedereen klaar is. Daarnaast vinden we het ook belangrijk dat er niet met eten of bestek gegooid wordt en dat er niet ‘vies’ met het eten wordt omgegaan. De snor die je hier op de foto ziet vind ik dan wel weer erg grappig mits hij daarna opgegeten wordt. Dus soms is het wel lastig waar de grens ligt. Maar goed, met deze twee echte regels zijn wij heel consequent. Soms helpt een paar keer duidelijk zijn en boos worden weer bij het vervolg, latere eet-momenten worden er weer makkelijker door.

Straffen of belonen?

Het grappige met straffen en belonen is dat het vaak hetzelfde is, alleen de formulering van je zin is anders. Zeg je bijvoorbeeld: ‘Als je zo alles wat er op je bordje ligt op hebt, dan mag je daarna zelf kiezen waar je nog wat extra’s van wilt’ (belonen)?
Of zeg je: ‘Als je het niet op eet dan krijg je helemaal niks meer’ (straffen)
De inhoud is precies hetzelfde, maar breng je de boodschap positief of negatief? Als je weet wat belonen en straffen met motivatie doen, dan is het de moeite om je eens bewust te zijn van je eigen taalgebruik. Belonen heeft een hogere mate van intrinsieke motivatie tot gevolg dan straffen. straffen bevordert juist de extrinsieke motivatie. Je kindje gaat dan iets wel of niet doen om een straf te ontlopen, maar niet omdat hij het zelf wilt.
Ik probeer hier dus zelf heel erg op te letten bij de regels die wij hebben. Meestal gaat dit goed, maar soms betrap ik mezelf ook wel eens op een straf-achtige uitspraak.

Regels uitleggen

Ook leg ik uit waarom ik onze regels belangrijk vind. Ik vertel Veere bijvoorbeeld vaak dat ik het heel fijn en gezellig vind als ze bij ons aan tafel zit. Ook vertel ik dat het veel moeite en energie kost om eten te maken dus dat ik geen onnodige dingen als korstjes weg wil gooien. Ze is jong, toch heb ik altijd het idee dat als ik het uitleg, ze het wel meer accepteert dan wanneer een regel gewoon een regel is.